Bài IV.1c - Đặc điểm chung của sán lá

Đặc điểm cơ bản của sán lá

Cấu trúc vi thể

Sán lá (trematoda): thân dẹp, hình lá, không có đốt → thích nghe đời sống kí sinh, lưỡng tính (trừ sán máng - đơn tính):

Sán lá thật sự
Sán máng

Cấu trúc đại thể

Đặc điểm dịch tễ

Phương pháp chẩn đoán

Cứt xịn số 2 không ai dám số 1 → soi cứt/đàm tìm trứng

Chỉ có sán lá lớn ở ruột không ảnh hưởng hệ MD → dẹp cả ELISA và eosinophil. Còn lại thì eosinophil đều tăng (sán lá lớn ở gan tăng mạnh nhất → có cả ELISA)

Biện pháp phòng chống sán lá

Chu trình đời sống và lây nhiễm của sán lá

Sán trưởng thành sống ở:

Ống mật (người, chó, mèo, heo, chuột)
Ruột (người, heo): buski
Phổi (người, chó, mèo)

Sán KS đẻ trứng đi ra khỏi cơ thể tuỳ thuộc vào vị trí kí sinh:
- Gan, ruột: phân
- Phổi: đàm và phân (BN nuốt đàm xuống)
Trứng sán ra ngoài môi trường:
- Sán lá nhỏ gan: không thành ấu trùng lông (gan nhỏ nên bơi luôn )
- Sán lá lớn và Sán lá phổi
Kí sinh vào óc bằng bào nang sán (KC trung gian 1):
- Trái chanh lớn gan
- Plan ruột (ăn bánh plan chui xuống ruột/fan ruột)
- Phổi đen thui (phổi âm dương)
- Britney gan nhỏ
Thành ấu trùng đuôi và kí sinh trong KC trung gian 2
- Cây thuỷ sinh (rau muống, xà lách son): sán lá lớn (cây → lớn )
- Tôm cua (Piển): Paragonimus spp (phổi)
- Cá Cyprinidae : C.sinesis (cá → nhỏ gan)

Fasciola sp: nang trùng → tá tráng → xuyên thành ruột → gan: lớn, ăn nhiều nên gây áp xe gan, eosin tăng → ống mật: viêm, sỏi ống mật

Fasciola sp: tá tráng → ngược lên ống mật: tắc ống mật → gan: nhỏ nên ăn từ từ xơ gan tắc mật

Sán máng - Schistoma

Sán duy nhất đơn tính

Sán máng có đĩa hút miệng + bụng để bám lên hệ tĩnh mạch của:

Đường tiêu hoá: Schistoma còn lại
Đường biệu - sinh dục: Schistoma haematobium