Bài 11 - Quá mẫn cảm

Thu, 21 Aug 2025

Khái niệm

Khái niệm, phân loại các phản ứng quá mẫn
Khái niệm, phân loại các phản ứng quá mẫn

Phản ứng quá mẫn QUA trung gian MD

Phân loại:

Bốn týp của phản ứng quá mẫn
Bốn týp của phản ứng quá mẫn

Type I

Còn gọi là Quá mẫm tức thì

  • Xảy ra ngay tức thì (vài phút đến vài tiếng)
  • Liên quan đến hoạt hoá Th2, sản xuất IgE, hoạt hoá tế bào basophil và Tb mast
  • Còn gọi là “Dị ứng” hay “atopy”

Phản ứng type I
Phản ứng type I

Hai pha phản ứng type I
Hai pha phản ứng type I

Phản ứng của tế bào Mast tham gia quá mẫn type I
Phản ứng của tế bào Mast tham gia quá mẫn type I

Các bệnh lý liên quan:

  1. Hô hấp: Hen, viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc dị ứng
  2. Da: Mày đay dị ứng
  3. Tiêu hoá: Dị ứng thức ăn
  4. Phản ứng dị ứng nặng toàn thân: phản vệ, shock phản vệ

Test lẩy da để xác định quá mẫn type I
Test lẩy da để xác định quá mẫn type I

Liệu pháp điều trị quá mẫn type I
Liệu pháp điều trị quá mẫn type I

Type II - III

Phản ứng quá mẫn type II & III
Phản ứng quá mẫn type II & III

Các cơ chế mà kháng thể (tự do hoặc trong phức hợp miễn dịch) gây tổn thương mô

Týp II-B (hoặc Týp V): Kháng thể gây rối loạn chức năng

Cơ chế gây tổn thương mô của phản ứng quá mẫn type II & III
Cơ chế gây tổn thương mô của phản ứng quá mẫn type II & III

Type IV

Phản ứng quá mẫn qua trung gian tế bào

Phản ứng quá mẫn type IV
Phản ứng quá mẫn type IV

Các bệnh liên quan đến phản ứng quá mẫn type IV
Các bệnh liên quan đến phản ứng quá mẫn type IV

Những thuốc gây phản ứng da nặng:

Những thuốc gây phản ứng da nặng
Những thuốc gây phản ứng da nặng

Viêm u hạt (nhiễm M.tuberculosis, nấm…): Phản ứng quá mẫn muộn mạn tính có thể hình thành nếu đáp ứng Th1 với VSV gây hoạt hóa ĐTB nhưng không loại trừ được các VSV bị thực bào. VSV bị khu trú lại trong các u hạt (granulomas), tại đây các lympho T và ĐTB tiếp tục sản xuất các cytokine và yếu tố tăng trưởng, làm khuếch đại phản ứng viêm của các TB miễn dich, và biến đổi mô tại đó (hình thành mô sợi). ĐTB chuyển dạng thành TB dạng biểu mô (epithelioid cell), hoặc hoà nhập thành tế bào đa nhân khổng lồ (multinuclear giant cell)

Viêm u hạt
Viêm u hạt

Phản ứng quá mẫn KHÔNG QUA trung gian MD

Phòng rộp mắt, da bị đỏ,...

Do NSAID gây ra với một số bệnh nhân đặc biệt

Vai trò của COX-1 và cox-2
Vai trò của COX-1 và cox-2

Các thuốc ức chế không chọn lọc cả COX-1 và COX-2, làm phát sinh con đường LOX gây viêm
Các thuốc ức chế không chọn lọc cả COX-1 và COX-2, làm phát sinh con đường LOX gây viêm

Thuốc ức chế chọn lọc COX-2 (ít/không với COX-1), ngăn chặn con đường LOX gây viêm
Thuốc ức chế chọn lọc COX-2 (ít/không với COX-1), ngăn chặn con đường LOX gây viêm